کد مطلب:2044 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:37

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

سحر و جادو چيست؟

اين كه سحر از چه زماني و توسط چه كسي در جامعه بشري راه يافته، اطلاع دقيقي در دست نيست، ليكن ميتوان گفت: نوعي عمل خارق العاده است كه در وجود انسان اثر ميگذارد. گاه به صورت چشم بندي و تردستي و گاه تنها جنبه رواني و خيالي دارد.

راغب اصفهاني سه معنا براي سحر آورده است:

1 - خدعه و خيالات بدون حقيقت و واقعيت همانند شعبده و تردستي.

2 - احضار شيطانها از راههاي خاص و كمك خواستن از آنان.

3 - تغيير صورت انسان و ديگر موجودات كه قسم سوم واقعيت ندارد و خيال است.

واژه سحر با مشتقاتش تقريبا 51 بار در قرآن به كار رفته است كه بعضي ناظر برآنند كه فريفتن و تردستي و چشم بندي در كار بوده و از بعضي از آيات هم استفاده ميشود كه پارهاي از انواع سحر اثر خارجي دارد، مانند آيه 102 و 103 سوره بقره كهداستان هاروت و ماروت را شرح ميدهد كه عدهاي از آنان سحرهايي ميآموختند كه ميان همسران جدايي ميانداختند و يا به مردم ضرر ميرساندند.

اما آيا اين تاثير تنها جنبه رواني دارد يا اثر جسماني و خارجي، در قرآن سخني از آن نيست.

از نظر اسلام آموختن و به كار بستن سحر حرام است، چنان كه علي (ع) فرمود: من تعلم شيئا من السحر قليلا أو كثيرإ؛ ّّ فقد كفرو كان آخر عهده بربه؛(1) كسي كه سحر بياموزد، كم يا زياد، كافر شده و پايان كارش با خدا خواهد بود.

آموختن آن جهت ابطال سحر نه تنها حرام نيست بلكه گاهي واجب است. بعضي آن را فرا ميگيرند تا اگر شخصي به دروغ بخواهد مردم را اغفال يا گمراه كند، سحر وجادوي او را باطل كنند.

شاهد روايتي است كه ميگويد: يكي از ساحران و جادوگران نزد امام صادق(ع) آمد وگفت: شغلم سحر بوده و در برابر آن مزد ميگرفتم و خرج زندگيم را تأمينمي كردم و با هما به حج رفتم.

اكنون ان را ترك و توبه كردهام. آيا راه نجاتي براي من هست.

امام صادق(ع) فرمود: گره سحر را بگشا، ليكن گرده جادوگري مزن.(2)

استفتايي از امام(ره) با پاسخ آن ذكر ميشود:

س - كسي كه سحر ساحر را باطل ميكند شخصي را نجات ميدهد، آيا حرام است؟ و گناه دارد اين كار يا خير؟

ج - اگر سحر ميكند جايز نيست واگر حفظ نفس يا واجب ديگري بر آن وقوف باشد ،با ملاحظه واجب ديگر مانع ندارد. (3)

پي نوشتها:

1 - وسائل الشيعه، چاپ ال البيت، ج 17 ص 148.

2 - همان ، ص 146.

3 - استفتائات امام خميني(ره)، ج 2، ص 21.